نرخ بهره بانکی در کانادا چیست و چه تاثیری بر اقتصاد این کشور دارد؟
رابطه‌ی بین نرخ سود بانکی در کانادا و رشد اقتصادی پیچیده است. اما این را بدانید که نرخ بهره نقش زیادی در رشد اقتصادی کشورها دارد. نرخ بهره مستقیما می‌تواند از طریق اثر گذاشتن بر میزان دریافت وام و سرمایه گذاری بر رشد اقتصادی اثر بگذارد. البته نرخ بهره از طریق تاثیراتی که بر تورم و نرخ ارز می‌گذارد می‌تواند به صورت غیر مستقیم نیز بر رشد اقتصادی اثر بگذارد.
بانک‌های مرکزی از طریق کنترل و تنظیم نرخ بهره نقش مهمی در رشد اقتصادی کشورها دارند. بانک کانادا از نرخ بهره به عنوان ابزاری برای مدیریت تورم و رشد اقتصادی استفاده می‌کند. با تغییر نرخ بهره بانکی در کانادا می‌تواند عرضه‌ی پول را کنترل کند و بر تورم و در نتیجه بر رشد اقتصادی تاثیر بگذارد. هدف بانک مرکزی این است که تورم پایدار و پایین باشد تا بتواند محیط با ثباتی ایجاد کند و سرمایه گذاری و رشد اقتصادی را تشویق کند.
همین حالا اقدام کنید: خرید خانه در کانادا با محسن صانعی در مجله سرای ونکوور
بانک مرکزی کانادا و نقش آن در تعیین نرخ بهره
بانک کانادا Bank of Canada با تغییر نرخ بهره کوتاه مدت، سیاست پولی کانادا را پیش می‌برد. در واقع بانک کانادا سالانه در 8 تاریخ مختلف نرخ بهره‌ی overnight rate را بررسی می‌کند و با توجه به شرایط مختلف تصمیم می‌گیرد که افتتاح حساب بانکی در کانادا داشته باشید، آن را تغییر دهد (کاهش یا افزایش) یا ثابت نگه دارد.
در جدول زیر می‌توانید تغییرات نرخ بهره‌ی overnight rate را از ژانویه 2023 به بعد مشاهده کنید.
| تاریخ | نرخ بهره overnight rate (%) | تغییرات |
| June 5, 2024 | 4.75% | 0.25% - |
| April 10, 2024 | 5% | - |
| March 6, 2024 | 5% | - |
| January 24, 2024 | 5% | - |
| December 6, 2023 | 5% | - |
| October 25, 2023 | 5% | - |
| September 6, 2023 | 5% | - |
| July 12, 2023 | 5% | 0.25% + |
| June 7, 2023 | 4.75% | 0.25% + |
| April 12, 2023 | 4.5% | - |
| March 8, 2023 | 4.5% | - |
| January 25, 2023 | 4.5% | 0.25% + |
از سال 2021 به بعد، این تغییرات یک روز پس از اعلام اجرایی می‌شود.
سیاست پولی کانادا
هدف سیاست پولی کانادا این است که از طریق کنترل تورم (پایین و پایدار نگه داشتن تورم)، ارزش پول را حفظ کند. این به کانادایی‌ها اجازه می‌دهد با اعتماد به نفس بیشتری خرید و سرمایه گذاری کنند. در ضمن سرمایه گذاری بلند مدت را تشویق می‌کند و به افزایش اشتغال و بهره‌وری نیز کمک می‌کند. این موارد باعث افزایش استانداردهای زندگی می‌شود.
دو عامل تارگت کنترل تورم (inflation-control target) و نرخ ارز متغیر (flexible exchange rate) چهارچوب اصلی سیاست پولی کانادا را تشکیل داده‌اند. در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری روی مسکن در کانادا و شهر ونکوور
تارگت کنترل تورم کانادا
تارگت کنترل تورم یکی از اصلی‌ترین عواملی است که چهارچوب سیاست پولی کانادا را تشکیل می‌دهد. این تارگت اولین بار در سال 1991 توسط بانک کانادا و دولت فدرال معرفی شد و هر 5 سال مورد بازبینی قرار می‌گیرد. همان طور که از اسمش پیداست، هدف بانک کانادا کنترل تورم است. در حال حاضر تارگت کنترل تورم برابر 2% است.
بانک کانادا هرساله در 8 تاریخ مشخص به منظور کنترل تورم، تصمیماتی درباره‌ی نرخ بهره‌ی policy interest rate (که به آن نرخ بهره‌ی overnight rate نیز می‌گویند) می‌گیرد. در واقع بانک کانادا با توجه به تارگت کنترل تورم تصمیم می‌گیرد که نرخ بهره را افزایش یا کاهش دهد یا آن را تغییر ندهد. هدف این است که در میان مدت محیط قیمتی با ثباتی داشته باشیم.
حال بیایید با نرخ بهره‌ی overnight rate آشنا شویم. Overnight rate به نرخ بهره‌ای می‌گویند که بانک کانادا برای وام‌های یک روزه‌ی بین بانکی تعیین می‌کند. در واقع معیاری است که بانک‌ها و سایر موسسه‌های مالی از آن برای تعیین نرخ بهره‌ی انواع وام‌ها استفاده می‌کنند.
اگر تورم بالاتر از تارگت باشد، شاید بانک کانادا نرخ بهره Overnight rate را افزایش دهد. با این کار موسسه‌های مالی را تشویق می‌کند که نرخ بهره بانکی در کانادا (نرخ بهره وام مسکن در کانادا و سایر وام‌ها) را افزایش دهند و مردم را نسبت به دریافت وام و خرج کردن پول خود دل‌سرد می‌کند. در نتیجه روند صعودی قیمت‌ها کندتر می‌شود. اگر تورم پایین‌تر از تارگت باشد، بانک کانادا شاید نرخ بهره‌ی Overnight rate را کاهش دهد. با این کار موسسه‌های مالی را تشویق می‌کند که نرخ سود بانکی در کانادا (نرخ بهره وام مسکن و سایر وام‌ها) را کاهش دهند. در نتیجه فعالیت‌های اقتصادی افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، بانک به همان اندازه که درباره‌ی افزایش تورم (نسبت به تارگت) نگران است، درباره‌ی کاهش تورم (نسبت به تارگت) نیز نگران است.
نکته: سیاست‌های پولی به زمان نیاز دارند. معمولا چیزی بین 6 تا 8 فصل زمان لازم است تا این اقدامات کاملا بر اقتصاد و تورم تاثیر بگذارند. به همین دلیل است که بانک نرخ Overnight rate را با توجه به پیشبینی‌اش درباره‌ی تورم در آینده (نه تورم کنونی) تعیین می‌کند.
نرخ ارز متغیر کانادا Canada’s flexible exchange rate
نرخ ارز متغیر یا دلار شناور به بانک کانادا اجازه می‌دهد سیاست پولی مستقلی را اتخاذ کند که بر روی دستیابی به تارگت تورم متمرکز است و مناسب وضعیت اقتصادی کانادا است. تغییرات نرخ ارز یک بافر ایجاد می‌کند. این به اقتصاد کانادا کمک می‌کند تا شوک‌های داخلی و خارجی را جذب کند.
ارزش دلار کانادا تابع بازار ارزهای خارجی است و بانک کانادا به ندرت برای حمایت از ارزش آن مداخله می‌کند.
مطالعه این مقاله را از دست ندهید: مالیات خانه در کانادا
انواع نرخ بهره در کانادا
نرخ بهره بیانگر میزان سود بانکی در کانادا است. وقتی شما از بانک یا هر موسسه‌ی مالی دیگری وام بگیرید، باید علاوه بر اصل وام، مبلغی نیز به بانک بدهید. این مبلغ با توجه به نرخ بهره بانکی در کانادا تعیین می‌شود. به عنوان مثال اگر 100 دلار وام بگیرید و نرخ بهره در کانادا برابر 10% باشد، باید علاوه بر اصل وام، 10 دلار نیز به عنوان بهره به بانک پرداخت کنید. نرخ بهره‌ای که بانک‌ها به مشتریان پیشنهاد می‌دهند به عوامل مختلفی بستگی دارد. اینکه چه کسی وام می‌گیرد، چه موسسه‌ای وام می‌دهد و زمان مورد نیاز برای تسویه‌ی بدهی چقدر است، همگی بر نرخ بهره بانکی در کانادا اثرگذار است. البته عوامل بیرونی مانند تورم، چرخه‌های اقتصادی، و سیاست‌های بانک مرکزی نیز بر روی نرخ بهره اثر گذار هستند.
احتمالا همه‌ی شما در جاهای مختلفی نرخ بهره را دیده‌اید و با آن آشنا هستید (به عنوان مثال، نرخ بهره‌ی کارت اعتباری، وام دانشجویی،و وام مسکن). اما سرمایه گذاران توجه ویژه‌ای به نرخ بهره‌ی Policy rate و نرخ بهره پایه Prime rate دارند. در ادامه با این نرخ‌ها آشنا می‌شویم.
نرخ بهره Policy Rate
همان نرخ بهره‌ی Overnight Rate است که قبلا در مورد آن توضیح داده‌ام. وقتی در اخبار یا مکالمات روزمره می‌شنوید که نرخ بهره به مقدار 0.25% افزایش یافته است، منظور گوینده معمولا نرخ بهره Policy rate است.
نرخ بهره پایه
یکی دیگر از اصطلاحاتی که معمولا می‌شنویم نرخ بهره پایه یا Prime rate است. نرخی است که بانک در ازای اعطای وام (به عنوان مثال خط اعتباری line of credit) از مشتریان با بالاترین اعتبار دریافت می‌کند. در 18 جون 2024، نرخ بهره پایه برابر 6.95% بود. بانک‌های بزرگ کانادا و موسسه‌های مالی از این نرخ برای تعیین نرخ بهره‌ی متغیر وام‌ها و خط اعتباری و همچنین نرخ بهره متغیر وام مسکن استفاده می‌کنند. نرخ بهره‌ی Policy rate و Prime rate ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. وقتی بانک کانادا نرخ Policy rate را تغییر می‌دهد، معمولا سایر بانک‌ها نیز ظرف چند روز نرخ بهره پایه را تغییر می‌دهند.
بیشتر بخوانید: کردیت کارت در کانادا چیست و چگونه محاسبه می شود؟
نرخ بهره وام مسکن
نرخ بهره‌ی وام مسکن بیانگر میزان سود بانکی در کانادا است که بانک در ازای اعطای وام مسکن از شما دریافت می‌کند. این نرخ با توجه به وضعیت اقتصادی تغییر می‌کند. البته نرخ بهره بانکی در کانادا برای وام مسکن با توجه به سابقه‌ی اعتبار وام گیرنده و وضعیت مالی او تعیین می‌شود.
وام گیرنده می‌تواند وام با نرخ بهره‌ی متغیر یا وام با نرخ بهره‌ی ثابت دریافت کند. اگر نرخ بهره متغیر باشد، اقساط ماهانه‌ی وام گیرنده کم و زیاد می‌شود. اما با انتخاب نرخ بهره ثابت در بانک‌های کانادا، اقساط ماهانه تا زمان اتمام دوره‌ی وام ثابت می‌ماند.
نرخ بهره سپرده های بانکی
وقتی شما پولی را به حساب پس انداز خود واریز می‌کنید، بابت سپرده‌ی خود سود دریافت می‌کنید. حساب پس انداز رایج‌ترین نوع سپرده‌ی بانکی است که با توجه به مبلغی که در حسابتان می‌گذارید به شما سود می‌دهد. این حساب‌ها برای اهداف خاصی مانند جمع کردن مبلغ برای خریدهای بزرگ و یا برگزاری مراسم عروسی مناسب است. نرخ بهره‌ی بانک‌های بزرگ کانادا برای حساب‌های جاری معمولا برابر 0% است. اما معمولا نرخ بهره برای سپرده های بانکی در کانادا (برای حساب‌های پس انداز) بین 1.5% تا 4% است و حتی به 5% نیز می‌رسد.
در نظر داشته باشید که حساب‌های High interest savings accounts نسبت به سایر حساب‌های پس انداز نرخ بهره‌ی بالاتری دارند. البته در کانادا به ازای درآمدی که از یک حساب ثبت نشده با بهره‌ی بالا کسب می‌کنید، باید مالیات بدهید.
بهره‌ی حساب‌های پس انداز TFSA نسبت به حساب‌های با بهره‌ی بالا کمتر است. اما سودی که از این حساب‌ها کسب می‌کنید معاف از مالیات است. اما مبالغ محدودی را می‌توانید به این حساب‌ها واریز کنید.
مطالعه این مقاله را از دست ندهید: اشتباهات رایج خرید خانه در کانادا و ونکوور
تاثیر نرخ بهره بر اقتصاد و جامعه کانادا
نرخ بهره بانکی در کانادا و رشد اقتصادی رابطه‌ی تنگاتنگی با هم دارند و تاثیر زیادی بر یکدیگر می‌گذارند. همان‌طور که بارها بیان کرده‌ام، نرخ بهره به هزینه‌ی استقراض اشاره دارد. رشد اقتصادی نیز به افزایش ارزش کالاهای تولید شده (و خدمات ارائه شده) در گذر زمان اشاره دارد. نرخ بهره با تاثیراتی که بر وام گرفتن و سرمایه گذاری می‌گذارد، نقش مستقیمی در رشد اقتصادی دارد. وقتی نرخ سود بانکی در کانادا پایین است، هزینه‌ی استقراض کمتر می‌شود و کسب و کارها و افراد تمایل بیشتری برای دریافت وام و سرمایه گذاری روی پروژه‌های جدید دارند. افزایش سرمایه گذاری نیز منجر به رشد اقتصادی و افزایش آمار اشتغال می‌شود. از طرف دیگر، وقتی نرخ بهره بالا است، هزینه‌ی استقراض بیشتر می‌شود و کسب و کارها و افراد تمایل کمتری برای دریافت وام و سرمایه گذاری در پروژه‌های جدید دارند. این موضوع منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش آمار بی‌کاری می‌شود.
البته نرخ بهره از طریق اثر گذاشتن بر تورم، به صورت غیر مستقیم نیز بر روی رشد اقتصادی اثر می‌گذارد. نرخ تورم در واقع نرخ افزایش قیمت کالاها و خدمات است. اگر نرخ بهره در کانادا پایین باشد، تورم معمولا افزایش می‌یابد. زیرا پول بیشتری در دسترس وام گیرندگان قرار می‌گیرد که می‌تواند میزان هزینه و همچنین قیمت کالاها و خدمات را بالا ببرد. اما اگر نرخ بهره بالا باشد، تورم کمتر می‌شود. چونکه وام گیرندگان پول کمتری برای خرج کردن دارند و کسب و کارها مجبور می‌شوند برای رقابت قیمت‌ها را کاهش دهند.
با کاهش تورم، بانک کانادا در جون 2024 تصمیم گرفت که نرخ بهره Policy rate را به مقدار 0.25% کاهش دهد و آن را به 4.75% برساند. اما صاحبان مشاغل همچنان با چالش هایی روبرو هستند. نرخ Policy rate هنوز هم زیاد است. یعنی نرخ بهره بانک‌های تجاری هنوز هم بالا است. در نتیجه هزینه‌های استقراض همچنان برای کسب و کارها و افراد بسیار زیاد است. باید در در ادامه بانک کانادا چه تصمیماتی در قبال نرخ بهره اتخاذ می‌کند.
بیشتر بخوانید: محله ایرانی نشین ونکوور ، معرفی بهترین محله های ونکوور برای ایرانی ها
تاثیر نرخ سود بانکی کانادا بر تورم
بانک مرکزی با کمک نرخ بهره تورم را کنترل می‌کند. در واقع از طریق تنظیم نرخ بهره، میزان هزینه‌های مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال، اگر نرخ سود بانکی در کانادا بالا باشد، مردم نسبت به وام گرفتن دل‌سرد می‌شوند و میزان هزینه‌هایشان کمتر می‌شود (پول کمتری خرج می‌کنند). معمولا با کاهش تقاضا، روند صعودی قیمت‌ها متوقف می‌شود. این نیز به کاهش تورم کمک می‌کند. از طرف دیگر نرخ‌های پایین، افراد بیشتری را به دریافت وام تشویق می‌کند و میزان هزینه‌های این افراد افزایش می‌یابد.
در ماه جون 2024، بانک کانادا نرخ بهره‌ی Policy rate را به مقدار 0.25% کاهش داد و آن را به 4.75% رساند. در نظر داشته باشید که این نرخ از جولای 2023 به بعد برابر 5% بود. بانک کانادا به دلیل کاهش قابل ملاحظه‌ی تورم (که در آوریل 2024 به 2.7% رسیده بود)، تصمیم گرفت نرخ بهره را کاهش دهد. بانک کانادا انتظار دارد که تورم همچنان کاهش یابد و به تارگت 2% برسد. البته همان‌طور که در بالا هم توضیح دادم، با اینکه کاهش نرخ بهره یک گام مثبت رو به جلو است، اما وضعیت همچنان برای صاحبان مشاغل چالش انگیز است.
تاثیر میزان بهره بانکی کانادا بر نرخ ارز
نرخ بهره نقش مهمی در تعیین نرخ ارز دارد. اگر نرخ بهره بانکی در کانادا بیشتر از یک کشور دیگر باشد، می‌تواند منجر به افزایش ارزش پول کانادا شود. این افزایش نیز می‌تواند منجر به کاهش صادرات و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی شود.
تاثیر نرخ بهره بانکی کانادا بر هزینه استقراض
اگر نرخ بهره بالا باشد، هزینه‌ی استقراض (هزینه‌ی دریافت وام، کارت اعتباری و وام مسکن) افزایش می‌یابد. یعنی شما در طی دوره‌ی وام خود بهره‌ی بیشتری به بانک می‌دهید. حتی شاید اقساط ماهانه‌ی بیشتری نیز داشته باشید.
تاثیر نرخ سود بانکی بر پس انداز و سرمایه گذاری
اگر وام مسکن با بهره‌ی متغیر دارید یا می‌خواهید وام بگیرید، شاید نرخ‌های بالا ایده‌آل نباشد. اما نرخ‌های بالا در برخی شرایط خاص به سرمایه گذاری شما کمک می‌کند. پرداخت این قسم وام ها بخشی از هزینه زندگی در ونکوور و سایر شهرهای کانادا به حساب می آید. در ادامه این موارد را بررسی می کنیم.
حساب پس انداز: اگر شما سپرده‌ای را در حساب بانکی خود پس انداز کنید، با توجه به نرخ بهره سود می‌کنید. معمولا نرخ سود حساب‌های پس انداز با بهره‌ی بالا از نوع متغیر است. یعنی اگر نرخ بهره بانکی در کانادا زیاد شود، صاحبان حساب سود بیشتری کسب می‌کنند. البته شاید نرخ بهره‌ی این حساب‌ها کمتر از نرخ تورم باشد. یعنی شاید سود واقعی شما منفی باشد.
گواهی سرمایه گذاری تضمینی (GICs): با افزایش نرخ وام، موسسه‌های مالی دست بازتری برای افزایش سود حساب‌های GICs دارند. یعنی با افزایش نرخ بهره بازدهی گواهی سرمایه گذاری تضمینی افزایش می‌یابد. البته اگر یک حساب GICs باز کنید، سود شما با توجه به نرخ بهره ثابت در بانک‌های کانادا محاسبه می‌شود. شاید بانک‌ها با توجه به عوامل مختلف سودهای مختلفی را به شما پیشنهاد دهند. اما معمولا نرخ بهره ثابت است. به عنوان مثال اگر نرخ بهره پایین باشد و شما یک حساب GICs پنج ساله باز کنید، میزان سود شما با افزایش نرخ بهره تغییر نمی‌کند.
اوراق قرضه و صندوق‌های اوراق قرضه: نرخ بهره‌ی بالاتر به این معنی است که اوراق قرضه‌ای که امروز خریداری می‌کنید، بهره‌ی بیشتری نسبت به سال قبل به شما می‌دهد. بسیاری از کانادایی‌ها از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک یا صندوق‌های قابل معامله (ETF) در اوراق قرضه سرمایه گذاری می‌کنند. معمولا قیمت اوراق و نرخ بهره رابطه‌ی معکوسی با هم دارند. وقتی نرخ بهره در کانادا افزایش یابد، ارزش این سرمایه‌ها (اوراق قرضه و صندوق اوراق قرضه) کاهش می‌یابد و در نتیجه صاحبان سهام این صندوق‌ها سرمایه‌ی خود را از دست می‌دهند.
سهام و صندوق‌های سرمایه گذاری (equity funds): با افزایش نرخ بهره، معمولا بازار سهام نزولی می‌شود. چونکه هزینه دریافت وام بیشتر می‌شود و تمایل کسب و کارها و مردم برای هزینه کردن کاهش می‌یابد. یعنی شاید شرکت‌ها افراد کمتری استخدام کنند و یا حتی تعدیل نیرو کنند، بهره‌وریشان کاهش یابد و درنتیجه درآمدشان کمتر شود. در ضمن با پرداخت اقساط بیشتر، درآمدشان کمتر می‌شود و در نتیجه سودی هم که به سهام‌داران می‌دهند کمتر می‌شود. این عوامل منجر به کاهش قیمت سهام می‌شود.
تاثیرات نرخ بهره بر بخش‌های مختلف متفاوت است. قبل از سرمایه گذاری در یک بخش خاص، بهتر است بینید در گذشته افزایش یا کاهش نرخ بهره چه تاثیری بر روی آن داشته است.
تاثیر نرخ بهره بانکی کانادا بر مهاجرت
مهاجرت می‌تواند از روش‌های مختلفی بر روی نرخ بهره در کانادا تاثیر بگذارد. افزایش آمار مهاجران باعث افزایش نیروی کار و افزایش تقاضا می‌شود. معمولا این عوامل به نوبه‌ی خود به رشد اقتصاد کمک می‌کنند. البته این توسعه‌ی اقتصادی می‌تواند تورم را افزایش دهد و در نتیجه بانک کانادا را تشویق کند که برای پایداری قیمت‌ها نرخ بهره را افزایش دهد.
از طرف دیگر، نرخ بهره بالا می‌تواند از طریق اثر گذاری بر وضعیت اقتصادی و فرصت‌های شغلی، بر آمار مهاجرت تاثیر بگذارد. اگر نرخ بهره بالا منجر به رشد اقتصادی کندتر و یا افزایش آمار بی‌کاری شود، این امکان وجود دارد که جذابیت کانادا برای مهاجرت کاهش یابد.
به طور خلاصه بگویم که رشد پایدار اقتصادی نیازمند ایجاد تعادل بین سیاست‌های پولی و مهاجرتی است.
خوشحال می‌شوم نظرات و پیشنهادات خود را در پایین همین صفحه بنویسید.
لطفا این صفحه را با دوستان و آشنایان خود به اشتراک بگذارید تا آن‌ها نیز با مفاهیم مهمی مانند سیاست پولی کانادا و میزان سود بانکی در کانادا آشنا شوند.
امیدوارم که توانسته باشم به دانسته‌های شما اضافه کنم. اگر سوالی در مورد مطالب این صفحه دارید یا نیاز به توضیح بیشتر و اطلاعات و نمودارهای اختصاصی خرید و فروش یک محله‌ی خاص دارید، خوشحال می‌شوم کمکی کنم.
شاد و پیروز باشید
محسن صانعی
